Vandaag was het Bloody Friday. Overdreven, nee zeker niet, waarom, daar kom ik zo op terug. Nori heeft zich als een bikkel door het dagprogramma heengeslagen. Gelukkig kan ze alles meemaken en ervan genieten, maar ’s avonds moet ze daar toch de tol voor betalen. Bij terugkomst om half 4 vanmiddag bleek dat ze koorts had, dus weer meteen onder de wol om zoveel mogelijk rust te nemen.

Maar wat voor een dag hadden we vandaag, vol bloedige Toraja-ceremonieën. Waar dat mij 26 jaar geleden niet gelukt is hebben we dat vandaag in één dag voor de kiezen gekregen.

We konden weer eens uitslapen. Na het ontbijt van 8 uur vertrokken we met chauffeur Anton en gids Petrus. Petrus had inmiddels geïnformeerd naar de mogelijkheden om een ceremonie bij te wonen, met name het bijwonen van een begrafenis ceremonie van de Toraja ’s staat op het verlanglijstje van menig toerist.

Petrus wist ons eerst binnen te lozen bij een thanksgiving ceremonie, een happy ceremonie waarbij alles in het leven wordt gevierd, van geboorte, tot huwelijk en andere bijzondere gedenkwaardige zaken in het leven. Nu moet je daar iets anders bij voorstellen dan een doorsnee Nederlands familiefeestje. De Toraja ‘s (mensen van de bergen) wonen in traditionele huizen van hout (tongkonan) die prachtig bewerkt zijn en daken hebben in de vorm van buffelhoorns. Buffels zijn het belangrijkste statussymbool. Hoe meer buffelhoorns op het huis, hoe hoger de status van de familie. Het traditionele geloof van de Toraja heet Aluk to Dolo, oftewel voorouderverering. Men “leeft voor de dood”, de dood is het mooiste moment in het leven. Vandaar dat de kleurrijke begrafenis ceremonieën vaak dagen duren. Hele dorpen komen op bezoek en bieden buffels en varkens aan die ter plekke worden geslacht om een feestmaal voor alle gasten te verzorgen. Wil je dit meemaken dan heb je dus wel een sterke maag nodig!

Als opwarmertje hebben we dus eerst een thanksgiving ceremonie meegemaakt. Het valt moeilijk te beschrijven wat we allemaal gezien (en geroken) hebben, je moet zoiets met eigen ogen zien. In ieder geval werden tientallen nog levende varkens aangevoerd in een soort draagbaar van bamboe met soms wat rijsthalmen in de mond en de kop door een gat. Bij tientallen werden ze aangevoerd in kleine vrachtwagentjes. Ter gelegenheid van zo’n ceremonie worden enkele honderden varkens geofferd. Het geheel gaat gepaard met traditionele dansen van vrouwen en mannen, muziek uit oorverdovende grote boxen en een luid gillende ceremoniemeester. Het geheel wordt onder speciaal gebouwde bamboe-veranda’s gadegeslagen door families, buren, kennissen en toeristen. Het is de bedoeling dat iedere gast een geschenk meeneemt, het liefst een varken, tja dat is voor ons als toeristen een beetje lastig dus dat werden een aantal tonnen rupies. Al snel vielen we letterlijk en figuurlijk met ons neus in stukken opengereten varkensvlees, koppen en noem maar op. Marianne Thieme kan hier hart ophalen. Heel gezellig allemaal. Daarbij vergeleken is ons barbecuefeestje maar een saaie boel.

Na van dit alles heerlijk genoten te hebben, hebben we de plaats des onheils verlaten om in een ander dorpje een heuse begrafenisceremonie mee te maken, althans een onderdeel daarvan. Deze begrafenis duurt 3 dagen en wij vielen binnen op dag 2. Inmiddels zijn al tientallen buffels geofferd en liggen alle koppen, lichaamsdelen en organen her en der heerlijk verspreid over het terrein en vloeit een overheerlijke stroom van bloed de heuvels af. De dode betreft in dit geval oma van 95 jaar die 3 maanden geleden overleden is. Dat is relatief kort want soms worden de doden pas na jaren begraven, als er voldoende buffels en varkens verzameld zijn om geofferd te worden. Immers des te meer offers, met name van buffels, des te hoger het aanzien van de familie. Ook hier gaan er enkele honderden beesten deze dagen eraan. Toen ik hier 26 jaar gelden was heb ik alleen de voorbereidingen van een begrafenis meegemaakt. Dat betekende dat een geheel dorp gebouwd werd van bamboe dat na de begrafenis wordt afgebroken dan wel in de fik wordt gestoken. Toen waren we ook op bezoek bij de familie en dronken in het Toraja-huis gezellig een kopje thee met als salontafel de gemummificeerde oma die toen al 5 jaar dood was! Hebben jullie ooit zo’n gezellig theekransje meegemaakt?

Ook nu was het de bedoeling dat we een buffel zouden meenemen als geschenk. Bij gebrek aan beter werd dat een slof sigaretten. We werden uitgenodigd om een kopje thee te drinken bij de familie, in dit geval de dochter van de overledene. Na een gezellig onderonsje van groot stilzwijgen, want tja wat valt er te bespreken in zo’n setting zonder beheersing van de taal, hebben we de familie gecondoleerd en zijn we stilletjes vertrokken, onder de indruk van wat we allemaal gezien en geroken hebben. O ja, op een gegeven moment waren een aantal mannen met grote brandblussers gezellig een varken aan het opwarmen om het vel te stropen. Vies praatje, maar af en toe zwelt het vel dan op en gaat af als vuurwerk.

Inmiddels hoop ik dat jullie allemaal al gegeten hebben. Wij moesten dat daarna namelijk nog wel doen. Vervolgens stond een bezoek op het programma aan de rots graven van de Toraja ‘s. Na de begrafenisceremonie wordt de overledene begraven in een rotswand en wordt een pop vervaardigd die lijkt op de overledene. Deze pop, een tau-tau, wordt vervolgens op een soort balkonnetje geplaatst op de rotswand naast alle andere tau-tau’ s. Het bijzondere voor mij was dat ik dezelfde poppen van 26 jaar geleden nu opnieuw kon aanschouwen, alleen 26 jaar ouder, verweerd, ontdaan van de verf, heel bijzonder. In een grot hebben we vervolgens een kijkje kunnen nemen van de graven. Deze zijn soms zo oud, dat de kisten zijn weggerot en skeletonderdelen her en der verspreid liggen. Heel bijzonder.

Na deze vrolijke ochtend werd het tijd om te gaan lunchen. Dat deden we in een traditioneel dorp onder een rijstschuurtje. Eerst pompoensoep, lekker, vervolgens witte en zwarte rijst, oké, sperzieboontjes, koud, gaat wel, en stukjes varkenslel- en drel en kip in bamboe gekookt, na vanochtend: jakkie! Nori en ik hebben ons beperkt tot soep, rijst en een enkele sperzieboon.

Na de lunch wilden we nog een traditioneel dorpje bezoeken maar inmiddels wilden de tropen even laten zien en horen wat het is om daar te verblijven, m.a.w. in no time barste een enorme tropische bui los en kwamen we tot de conclusie dat het tijd werd om terug te keren naar het hotel.

Op de hotelkamer aangekomen bleek Nori toch wel hoge koorts te hebben, dus meteen onder de wol. Om half 8 heeft ze een poging gedaan om iets in het restaurant van het hotel te eten en dat is bij mate gelukt. Nu ik dit tik ligt ze weer heerlijk rustig te slapen, opnieuw in de hoop dat het morgen weer wat beter gaat.

Voor nu, slaapze en tot morgen, liefs Nori & Fred.