Vandaag neem ik het stokje even over van Nori. Zoals jullie weten zitten we in Banda Atjeh, de hoofdstad van de autonome provincie Atjeh, op het uiterste westpuntje van Sumatra. Banda Atjeh is de zwaarst getroffen stad en regio van de zeebeving en tsunami van 26 december 2004. We zullen daar vandaag de nodige aandacht aan geven. Het is tevens een streng islamitische stad waar de shariawetten gelden. We wisten niet wat we daar nou precies van zouden moeten verwachten. Somberheid en soberheid, vrouwen met mukaab, vrouwonvriendelijkheid? Geen alcohol in ieder geval, maar daar doen we al anderhalve week niet aan. Alle vooroordelen ten spijt, het tegenovergestelde bleek juist waar. De mensen zijn hier uitermate vriendelijk, hartelijk en open.

Na het ontbijt in ons hotel The Pade werden we om 8 uur opgepikt door onze chauffeur en tevens gids voor vandaag, Ivan. Hij verzorgt voor ons vandaag de stadstour op basis van onze wensen.

We begonnen bij de grote moskee van Banda Atjeh, Masjid Raya Baiturrahman. Het enorme gebouw heeft 7 koepels en 8 minaretten. Tijdens de tsunami van 2004 werd de moskee als één van de weinige gebouwen slechts licht beschadigd en diende tijdelijk als opvang. De tv-beelden van destijds staan nog steeds op mijn netvlies gebrand, de kolkende watermassa door de straten van Banda Atjeh, alles meesleurend, auto’s, brommers, huizen, mensen, alles, dood en verderf zaaiende en dan in het midden een groot plein waar de moskee als enige gebouw overeind bleef. Al rijdende door de straten van Banda Atjeh krijgen de beklemmende beelden van destijds voor ons een benauwde realiteitszin. Wat een verschikking heeft dat destijds om 07.58 uur op 2^eKerstdag teweeggebracht en dat allemaal in een tijdsbestek van nog geen 15 minuten. 60% van de stad werd verwoest, 100.000 mensen kwamen bij de zeebeving met als gevolg een tsunami om het leven, alleen al in Banda Atjeh.

Nori moest voor een bezoek aan de grote moskee, ondanks haar lange broek en blouse met mouwen, gepaste kleding huren, een abaya, en haar zwarte shawldiende als hoofddoek. Zo konden we het marmeren plein voor de moskee bezoeken maar we mochten er desondanks niet in. Niet voor buitenlanders. Dan niet. Het terrein wordt door diverse schoonmaakauto’s met vegers constant schoongehouden. In het diffuse ochtendlicht is het werkelijk een prachtig gebouw.

Na het bezoek aan de moskee hebben we de markt bezocht met z’n etenswaren, kruiden en vis. We werden constant opgehouden want de mensen wilden met ons een praatje maken, lieten ons hun zaak trots zien en menigmaal moesten wij met hen op de foto. “Selfie” werd er dan geroepen maar het werden meer “Saampies”. Geweldig hoe hartelijk de mensen hier zijn. We waren dan ook de enige westerse toeristen en werden aangegaapt als kwamen we van een andere planeet. Langzamerhand verwacht je dat niet meer maar het bestaat dus toch nog echt. Giechelende marktvrouwen, een beetje verlegen, ja zelfs een beetje bang als we te dicht bij kwamen. Maar ook de jongens, ze reageerden allemaal heel blij en vrij. Dus hoezovooroordelen? Je merkt werkelijk helemaal niets van een strenger regiem.

Na al dit vrolijks was het weer even tijd voor het serieuzere werk met het bezoek aan ‘de boot op het huis’ (Boat at Desa Lampulo). Een vissersboot met een lengte van 30 meter en 5,5 meter breed en een gewicht van 5 ton en 59 mensen aan boord werd op 26 december 2004 door de kolkende watermassa opgelicht en 2,5 kilometer verder in de stad boven op een huis gedumpt. Alle 59 mensen aan boord en de eigenaresse van het huis hebben de ramp overleefd. Wonderbaarlijk en hoe is het in vredesnaam mogelijk dat zo’n schip gewoon als een plastic bakje ergens in de stad neergesmeten wordt. Dat illustreert de kracht van de zeebeving. Bij de boot troffen we een vrouw die het allemaal heeft zien gebeuren en om zich te redden in een kokospalm was geklommen. Zij overleefde het, haar zoon niet.

Aansluitend hebben we een bezoek gebracht aan het Atjeh Tsunami Museum dat in 2009 is geopend als een symbolische herinnering aan de Zeebeving (die zo’n 100kilometer uit de kust van Atjeh met een kracht van 9,3 op de Schaal van Richter plaatsvond) en de daaropvolgende tsunami. Het fungeert tevens als noodonderkomen voor het geval dat het gebied ooit weer wordt getroffen door een tsunami. Het museum zelf geeft met foto’s, films, animaties, diarama’s en voorwerpen als brommers, fietsen, restanten van vliegtuigen en helicopters een leerzaam maar schokkend beeld van wat zich allemaal die 2^eKerstdag heeft voltrokken en de maanden daarna. De gehele wederopbouw heeft 4 jaar geduurd. Mensen raakten niet alleen bezittingen kwijt, maar ook familie en vrienden en hun baan. Respect dat die mensen zo snel weer de draad van het leven hebben opgepakt. Heel indrukwekkend.

Naast het museum is het Kerkhof Peutjut gelegen dat uit 1880 dateert en waar 2.200 Nederlandse soldaten van het KNIL-leger begraven liggen die gesneuveld zijn tijdens de Atjeh-oorlog van 1873 tot 1927. De tsunami heeft ook hier veel graven verwoest en men heeft daarvoor anonieme kruisen voor in de plaats gezet.

En toen was het tijd voor de lunch, een lokale lunch, tussen de locals waarbij allerlei streekgerechten als een soort tapas op tafel werden gezet. Je rekent vervolgens alleen af wat je gegeten hebt.

Na de lunch hebben we een bezoek gebracht aan het elektriciteitsschip, de PLTD.APUNG.1, dat op een nog ongelooflijker wijze tijdens de tsunami in de stad is neergekwakt. Dit schip van 46 meter lang en 4.600 ton (!) lag op die ochtend van 26 december 2004 rustig in de haven van Banda Atjeh toen het vervolgens opgelicht werd door de tsunami en vervolgens een weg van dood en verderf aflegde van maar liefst 5 kilometer, daarbij alles inclusief huizen volledig met zich meesleurde. Het gevaarte kwam uiteindelijk na 5 kilometer tot stilstand op 2 huizen, de bewoners zijn daarbij om het leven gekomen. Je kan nu via een loopbrug rondom het enorme schip lopen daarbij steeds afvragend hoe het toch mogelijk is dat zo’n gevaarte zich zo heeft kunnen verplaatsen. We werden er stil van.

Daarnawas het tijd om naar de haven te gaan voor onze oversteek naar het tropische eiland Pulau Weh, het meest westelijke puntje van de Indonesische Archipel met z’n circa 15.000 eilanden. Afscheid genomen van Ivan en vervolgens bracht de fast boat ons in 45 minuten naar het eiland. Daar werden we opgewacht door een chauffeur die ons naar Freddies Santai Sumur Tiga bracht. Hier zullen we 5 nachten blijven in een bungalow met uitzicht op zee en het tropische palmenstrand. Supermooi. Het resort wordt gerund door Freddie, een enthousiaste Zuid-Afrikaan. Hij vertelde ’s avonds bij het eten dat er geen bier voorhanden is. Het bier wordt doorgaans naar binnengesmokkeld maar dit was om een of andere reden dit keer niet gelukt. Dus, nog steeds leven we als lid van de blauwe knoop haha.

Morgen gaan we ons beraden wat we allemaal wel maar vooral ook niet gaan doen want we gebruiken deze dagen om ook even terug te kijken op de afgelopen anderhalve week. We zitten nu op ons balkonnetje en luisteren naar het klotsen van de zee. Het is 23.15 uur en dus weer de hoogste tijd om het bedje op te zoeken.

Selamat tidur,

Nori en Fred